บทความน่ารู้
ไวยาวัจกร
#สาระน่ารู้
#ไวยาวัจกร
-------------------------------------------
ไวยาวัจกร ผู้จัดการทรัพย์วัด คฤหัสถ์ผู้ค้ำจุนพระศาสนา
.
เมื่อพระสงฆ์ไม่สามารถจับเงินหรือเกี่ยวข้องกับเรื่องการเงินโดยตรงตามหลักพระธรรมวินัย
จึงจำเป็นต้องมีบุคคลหนึ่งที่เข้ามาทำหน้าที่ดูแลและจัดการทรัพย์สินของวัดอย่างเหมาะสมและโปร่งใส
บุคคลนี้เรียกว่า “ไวยาวัจกร”ซึ่งแม้ไม่ใช่พระภิกษุแต่กลับมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการขับเคลื่อนการบริหารภายในวัด
---
ไวยาวัจกรคือใคร?
"ไวยาวัจกร" คือ ฆราวาสผู้ได้รับการแต่งตั้งจากเจ้าอาวาสให้มีหน้าที่ดูแลกิจธุระต่าง ๆ ของวัด
โดยเฉพาะในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับทรัพย์สินและการเงินซึ่งเป็นเรื่องที่พระภิกษุไม่สามารถจัดการด้วยตนเองได้ตามหลักวินัยสงฆ์
.
คำว่า “ไวยาวัจกร” มาจากศัพท์บาลีว่า “วายะวจจกะ”แปลว่า ผู้พูดแทน หรือ ผู้จัดการ
ซึ่งในบริบทของวัด หมายถึง ผู้ดูแลแทนเจ้าอาวาสในเรื่องที่ไม่ใช่การปฏิบัติธรรม
----
หน้าที่ของไวยาวัจกร
ไวยาวัจกรมีหน้าที่หลากหลายที่เกี่ยวข้องกับงานบริหารและจัดการในวัด เช่น
- จัดการรายรับ-รายจ่ายของวัดเช่น เงินบริจาค เงินบำรุง หรือเงินนิตยภัต
- ดูแลทรัพย์สินของวัดทั้งถาวรวัตถุและอสังหาริมทรัพย์
- เบิกจ่ายเงินแทนพระในกิจกรรมต่าง ๆ เช่นงานก่อสร้าง งานบุญ หรืองานบริการสาธารณะ
- จัดทำบัญชีและรายงานการเงินเพื่อเสนอเจ้าอาวาสและผู้เกี่ยวข้อง
- ประสานงานกับชุมชนและหน่วยงานภายนอกในการดำเนินงานของวัด
---
คุณสมบัติของไวยาวัจกรตามกฎมหาเถรสมาคมผู้ที่จะเป็นไวยาวัจกรต้องมีคุณสมบัติดังต่อไปนี้
*เป็นชาย อายุไม่ต่ำกว่า 25 ปี
*มีความประพฤติดี มีความน่าเชื่อถือ
*ไม่มีผลประโยชน์ทับซ้อนกับวัด
*ทำหน้าที่โดยไม่รับเงินเดือนหรือค่าตอบแทน
---
สถานะตามกฎหมายของไวยาวัจกรภายใต้ พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. 2505และที่แก้ไขเพิ่มเติม
มีการระบุชัดว่า ไวยาวัจกรมีสถานะทางกฎหมายในสองลักษณะสำคัญ ดังนี้
.
1. เป็นเจ้าพนักงานตามประมวลกฎหมายอาญาหมายความว่า หากไวยาวัจกรกระทำความผิดในหน้าที่
เช่น ทุจริตหรือยักยอกทรัพย์ของวัดจะต้องรับโทษตามกฎหมายอาญาในฐานะเจ้าพนักงานซึ่งมีโทษร้ายแรงกว่าบุคคลทั่วไป
2. เป็นตัวแทนของวัดตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ทำให้การกระทำของไวยาวัจกรที่เกี่ยวกับทรัพย์สินของวัด
เช่น การลงนามในเอกสาร การจัดซื้อจัดจ้าง ฯลฯถือว่าเป็นการกระทำโดยชอบด้วยกฎหมายในนามของวัด
สถานะเช่นนี้ทำให้ไวยาวัจกรต้องปฏิบัติหน้าที่ด้วยความซื่อสัตย์ สุจริต และตรวจสอบได้ในทุกขั้นตอน
---
การแต่งตั้งและการสิ้นสุดตำแหน่ง
การแต่งตั้งไวยาวัจกรเป็นหน้าที่ของเจ้าอาวาสโดยจะต้องปรึกษาพระในวัด และได้รับการเห็นชอบจากเจ้าคณะอำเภอ
หรือผู้มีอำนาจตามลำดับชั้นทางสงฆ์
.
ตำแหน่งของไวยาวัจกรจะสิ้นสุดเมื่อ
* เจ้าอาวาสพ้นจากตำแหน่ง
* มีการยกเลิกการแต่งตั้ง
* ไวยาวัจกรเสียชีวิต หรือไม่สามารถทำหน้าที่ได้
* ขาดคุณสมบัติตามที่กำหนด
---
ความศรัทธาในพระพุทธศาสนานั้นไม่อาจตั้งอยู่ได้ด้วยศาสนพิธีเพียงอย่างเดียวหากแต่ต้องมีระบบบริหารจัดการที่โปร่งใส
และผู้มีจิตอาสาที่พร้อมรับใช้พระศาสนาด้วยความซื่อสัตย์ไวยาวัจกรจึงเป็นหนึ่งในฟันเฟืองที่สำคัญ
เปรียบเสมือน "ผู้จัดการฝ่ายการเงินและธุรการ"ที่มีหน้าที่ดูแลทุกสิ่งอย่างนอกเหนือจากกิจของสงฆ์
เป็นแบบอย่างของการมีส่วนร่วมของฆราวาสในการทำนุบำรุงศาสนา ค้ำจุนพระพุทธศาสนาและในด้านการบริหารจัดการ
โดยเฉพาะในวัดที่มีทรัพย์สินและกิจการอยู่มาก
การมีไวยาวัจกรที่มีธรรมาภิบาลจึงเป็นหลักประกันสำคัญว่า
ทรัพย์สินของวัดจะถูกใช้เพื่อประโยชน์สาธารณะและเพื่อการทำนุบำรุงพระศาสนาอย่างแท้จริง
.
#ความรู้ใหม่ใกล้ฉัน
#สาระน่ารู้กับห้องสมุดฯวัดรัชฎาธิษฐานฯ
#ไวยาวัจกร
-------------------------------------------
ไวยาวัจกร ผู้จัดการทรัพย์วัด คฤหัสถ์ผู้ค้ำจุนพระศาสนา
.
เมื่อพระสงฆ์ไม่สามารถจับเงินหรือเกี่ยวข้องกับเรื่องการเงินโดยตรงตามหลักพระธรรมวินัย
จึงจำเป็นต้องมีบุคคลหนึ่งที่เข้ามาทำหน้าที่ดูแลและจัดการทรัพย์สินของวัดอย่างเหมาะสมและโปร่งใส
บุคคลนี้เรียกว่า “ไวยาวัจกร”ซึ่งแม้ไม่ใช่พระภิกษุแต่กลับมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการขับเคลื่อนการบริหารภายในวัด
---
ไวยาวัจกรคือใคร?
"ไวยาวัจกร" คือ ฆราวาสผู้ได้รับการแต่งตั้งจากเจ้าอาวาสให้มีหน้าที่ดูแลกิจธุระต่าง ๆ ของวัด
โดยเฉพาะในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับทรัพย์สินและการเงินซึ่งเป็นเรื่องที่พระภิกษุไม่สามารถจัดการด้วยตนเองได้ตามหลักวินัยสงฆ์
.
คำว่า “ไวยาวัจกร” มาจากศัพท์บาลีว่า “วายะวจจกะ”แปลว่า ผู้พูดแทน หรือ ผู้จัดการ
ซึ่งในบริบทของวัด หมายถึง ผู้ดูแลแทนเจ้าอาวาสในเรื่องที่ไม่ใช่การปฏิบัติธรรม
----
หน้าที่ของไวยาวัจกร
ไวยาวัจกรมีหน้าที่หลากหลายที่เกี่ยวข้องกับงานบริหารและจัดการในวัด เช่น
- จัดการรายรับ-รายจ่ายของวัดเช่น เงินบริจาค เงินบำรุง หรือเงินนิตยภัต
- ดูแลทรัพย์สินของวัดทั้งถาวรวัตถุและอสังหาริมทรัพย์
- เบิกจ่ายเงินแทนพระในกิจกรรมต่าง ๆ เช่นงานก่อสร้าง งานบุญ หรืองานบริการสาธารณะ
- จัดทำบัญชีและรายงานการเงินเพื่อเสนอเจ้าอาวาสและผู้เกี่ยวข้อง
- ประสานงานกับชุมชนและหน่วยงานภายนอกในการดำเนินงานของวัด
---
คุณสมบัติของไวยาวัจกรตามกฎมหาเถรสมาคมผู้ที่จะเป็นไวยาวัจกรต้องมีคุณสมบัติดังต่อไปนี้
*เป็นชาย อายุไม่ต่ำกว่า 25 ปี
*มีความประพฤติดี มีความน่าเชื่อถือ
*ไม่มีผลประโยชน์ทับซ้อนกับวัด
*ทำหน้าที่โดยไม่รับเงินเดือนหรือค่าตอบแทน
---
สถานะตามกฎหมายของไวยาวัจกรภายใต้ พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. 2505และที่แก้ไขเพิ่มเติม
มีการระบุชัดว่า ไวยาวัจกรมีสถานะทางกฎหมายในสองลักษณะสำคัญ ดังนี้
.
1. เป็นเจ้าพนักงานตามประมวลกฎหมายอาญาหมายความว่า หากไวยาวัจกรกระทำความผิดในหน้าที่
เช่น ทุจริตหรือยักยอกทรัพย์ของวัดจะต้องรับโทษตามกฎหมายอาญาในฐานะเจ้าพนักงานซึ่งมีโทษร้ายแรงกว่าบุคคลทั่วไป
2. เป็นตัวแทนของวัดตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ทำให้การกระทำของไวยาวัจกรที่เกี่ยวกับทรัพย์สินของวัด
เช่น การลงนามในเอกสาร การจัดซื้อจัดจ้าง ฯลฯถือว่าเป็นการกระทำโดยชอบด้วยกฎหมายในนามของวัด
สถานะเช่นนี้ทำให้ไวยาวัจกรต้องปฏิบัติหน้าที่ด้วยความซื่อสัตย์ สุจริต และตรวจสอบได้ในทุกขั้นตอน
---
การแต่งตั้งและการสิ้นสุดตำแหน่ง
การแต่งตั้งไวยาวัจกรเป็นหน้าที่ของเจ้าอาวาสโดยจะต้องปรึกษาพระในวัด และได้รับการเห็นชอบจากเจ้าคณะอำเภอ
หรือผู้มีอำนาจตามลำดับชั้นทางสงฆ์
.
ตำแหน่งของไวยาวัจกรจะสิ้นสุดเมื่อ
* เจ้าอาวาสพ้นจากตำแหน่ง
* มีการยกเลิกการแต่งตั้ง
* ไวยาวัจกรเสียชีวิต หรือไม่สามารถทำหน้าที่ได้
* ขาดคุณสมบัติตามที่กำหนด
---
ความศรัทธาในพระพุทธศาสนานั้นไม่อาจตั้งอยู่ได้ด้วยศาสนพิธีเพียงอย่างเดียวหากแต่ต้องมีระบบบริหารจัดการที่โปร่งใส
และผู้มีจิตอาสาที่พร้อมรับใช้พระศาสนาด้วยความซื่อสัตย์ไวยาวัจกรจึงเป็นหนึ่งในฟันเฟืองที่สำคัญ
เปรียบเสมือน "ผู้จัดการฝ่ายการเงินและธุรการ"ที่มีหน้าที่ดูแลทุกสิ่งอย่างนอกเหนือจากกิจของสงฆ์
เป็นแบบอย่างของการมีส่วนร่วมของฆราวาสในการทำนุบำรุงศาสนา ค้ำจุนพระพุทธศาสนาและในด้านการบริหารจัดการ
โดยเฉพาะในวัดที่มีทรัพย์สินและกิจการอยู่มาก
การมีไวยาวัจกรที่มีธรรมาภิบาลจึงเป็นหลักประกันสำคัญว่า
ทรัพย์สินของวัดจะถูกใช้เพื่อประโยชน์สาธารณะและเพื่อการทำนุบำรุงพระศาสนาอย่างแท้จริง
.
#ความรู้ใหม่ใกล้ฉัน
#สาระน่ารู้กับห้องสมุดฯวัดรัชฎาธิษฐานฯ