สารสนเทศขบวนการเสรีไทย
23 สิงหาคม 2568 125 ปี ชาตกาล หม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์วงศ์สนิท สวัสดิวัตน
23 สิงหาคม 2568
23 สิงหาคม 2568
125 ปี ชาตกาล หม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์วงศ์สนิท สวัสดิวัตน
.
หม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์วงศ์สนิท สวัสดิวัตน หรือที่รู้จักกันทั่วไปว่า “ท่านชายชิ้น” หรือ "ท่านชิ้น" ประสูติเมื่อวันที่ 23 สิงหาคม 2443 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นพระโอรสในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัตนวิศิษฏ์ กับหม่อมราชวงศ์เสงี่ยม (สนิทวงศ์) ธิดาในพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์ และทรงเป็นพระเชษฐาในสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี พระอัครมเหสีในพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7
.
หม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์ฯ ทรงเติบโตขึ้นภายในพระราชวังพญาไท โดยได้รับการศึกษาเบื้องต้นที่โรงเรียนนายร้อยทหารบก และในเวลาต่อมาได้รับพระราชทานทุนส่วนพระองค์ให้ไปศึกษาต่อ ณ สหราชอาณาจักร เมื่อ พ.ศ. 2461 โดยสำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนนายร้อยวูลิช (Woolwich Military Academy) ในสาขาทหารปืนใหญ่ เช่นเดียวกับพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
.
หลังสำเร็จการศึกษา หม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์ฯ ทรงเข้ารับราชการเป็นนายทหารปืนใหญ่ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าฯ และทรงมีบทบาทสำคัญในช่วงก่อนและระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 โดยเฉพาะในฐานะสมาชิกคนสำคัญของขบวนการเสรีไทย
.
ในช่วงกลางปี พ.ศ. 2485 หม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์ฯ ทรงมีบทบาทในการเจรจากับฝ่ายอังกฤษเพื่อเปิดทางให้กับอาสาสมัครชาวไทยจำนวน 36 นายเข้าร่วมในกองทัพบกอังกฤษ และได้ทรงเข้าร่วมในหน่วยปฏิบัติการพิเศษ “Force 136” ของฝ่ายสัมพันธมิตร ทำหน้าที่ประสานงานระหว่างกองทัพอังกฤษกับขบวนการเสรีไทยภายในประเทศ
.
เมื่ออาสาสมัครเสรีไทยเข้าได้รับการฝึกเบื้องต้นในสหราชอาณาจักรแล้ว หม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์ฯ ได้เสด็จโดยทางเรือผ่านทางเรือผ่านแหลมกู๊ดโฮปไปยังเมืองบอมเบย์ ประเทศอินเดีย และต่อมาจึงได้ประจำการ ณ กองบัญชาการกองกำลัง 136 ที่เมืองแคนดี เกาะลังกา
.
ภายหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 หม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์ฯ ทรงได้รับการเลื่อนยศเป็นพันโทในกองทัพบกอังกฤษ และได้รับพระราชทานยศชั่วคราวเป็นพันโทในกองทัพบกไทย รวมถึงได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ Officer of the Order of the British Empire (O.B.E.) จากรัฐบาลอังกฤษ
.
หม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์ฯ มิได้เป็นเพียงพระบรมวงศ์ในราชสกุล "สวัสดิวัตน" เพียงพระองค์เดียวที่มีบทบาทสำคัญในขบวนการเสรีไทย ยังมีพระญาติร่วมราชสกุลอีกหลายพระองค์ อาทิ ม.จ.ผ่องผัสมณี สวัสดิวัตน, ม.จ.กอกษัตริย์ สวัสดิวัตน (เสรีไทยสายอังกฤษ), ม.จ.ยุธิษเฐียร สวัสดิวัตน (เสรีไทยสายสหรัฐอเมริกา) เป็นต้น
.
หม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์ฯ ทรงอุทิศพระวรกายและพระทัยให้แก่ประเทศชาติทั้งในยามสงบและในยามที่บ้านเมืองต้องเผชิญภัย พระองค์มีหลักคิดและแนวทางในการดำเนินชีวิตที่มั่นคง และได้ทรงถ่ายทอดแนวคิดเหล่านี้ไว้ในหนังสือ “ปรัชญาชาวไร่” ซึ่งมีเนื้อหาสะท้อนถึงความกล้าหาญ เสียสละ และความไม่เห็นแก่ตัว ซึ่งสะท้อนผ่านถ้อยคำในหนังสือ อาทิเช่น
.
“จะทำอะไรพึงต้องทำด้วยความไม่เห็นแก่ตัว สิ่งที่กระทำนั้นจึงจะเจริญ”
.
“การกล้าทำนี้ ทหารทุกคนย่อมได้รับการอบรมมาให้กล้าทำ โดยมีสติยึดกุม”
.
หลังสิ้นสุดบทบาทในกองทัพและชีวิตทางการเมือง หม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์ฯ เสด็จนิวัตประเทศไทย และใช้ชีวิตอย่างเรียบง่ายในชนบท เริ่มต้นชีวิตแบบชาวไร่ตามหลักปรัชญาที่พระองค์ยึดถือ ตราบจนสิ้นชีพิตักษัยเมื่อ พ.ศ. 2510 รวมพระชนมายุได้ 67 พรรษา
.
อ่านบทความที่เกี่ยวข้องได้ที่นี่ :
- พ่อ : หม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์วงศ์สนิท สวัสดิวัตน
- ชีวิตของพ่อ "หม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์วงศ์สนิท สวัสดิวัตน"
- เสรีไทยราชสกุล “สวัสดิวัตน” : พันโท หม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์วงศ์สนิท สวัสดิวัตน https://pridi.or.th/th/content/2020/08/388