สารสนเทศขบวนการเสรีไทย
วันพระราชสมภพสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณีพระบรมราชินี
20 ธันวาคม 2568
121 ปี วันพระราชสมภพ
สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี
พระบรมราชินี
.
สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี เสด็จพระราชสมภพเมื่อวันอังคารที่ 20 ธันวาคม พ.ศ. 2447 ณ วังปทุมวัน พระองค์ทรงเป็นพระธิดาองค์แรกในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ และพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภาพรรณี
.
เมื่อพระชันษา 6 ปี ทรงเข้าศึกษา ณ โรงเรียนราชินี ต่อมาเมื่อมีการย้ายที่ประทับไปยังวังพญาไท พระองค์ทรงศึกษาต่อที่พระตำหนัก โดยมีพระอาจารย์มาถวายการสอนวิชาต่าง ๆ เช่น ภาษาอังกฤษ และภาษาฝรั่งเศส รวมถึงงานหัตถศิลป์ในราชสำนัก
.
หม่อมเจ้าหญิงรำไพพรรณี ทรงรู้จักสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าประชาธิปกศักดิเดชน์ กรมขุนสุโขทัยธรรมราชา จากการที่พระองค์ได้ประทับอยู่ใกล้ชิดกับพระราชชนนีพันปีหลวง ซึ่งเจ้าฟ้าประชาธิปกฯ ทรงเป็นพระราชโอรสองค์เล็ก หลังจากที่เจ้าฟ้าประชาธิปกฯ ทรงสำเร็จการศึกษาจากต่างประเทศและผ่านการผนวชตามราชประเพณีแล้ว ทั้งสองพระองค์จึงได้ทรงหมั้นและอภิเษกสมรสกัน พระราชพิธีอภิเษกสมรสจัดขึ้นเมื่อวันที่ 26 สิงหาคม พ.ศ. 2461 ณ พระที่นั่งวโรภาษพิมาน พระราชวังบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
.
ภายหลังการสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2468 สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมขุนสุโขทัยธรรมราชา ได้เสด็จขึ้นครองราชย์เป็น พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 ในคราวนั้นทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ประกาศเฉลิมพระนามหม่อมเจ้ารำไพพรรณี พระชายา เป็น สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี เมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2469 นับเป็นพระบรมราชินีพระองค์แรกของไทย ที่ได้รับการสถาปนาขึ้นในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก
.
สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจเคียงคู่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวอย่างสม่ำเสมอ ทั้งในด้านการเยี่ยมเยียนราษฎร พระองค์โดยเสด็จฯ ไปทอดพระเนตรความเป็นอยู่ของราษฎรทั่วภูมิภาค เพื่อทรงศึกษาแหล่งโบราณสถานและความทุกข์สุขของประชาชน รวมถึงการเจริญสัมพันธไมตรีกับต่างประเทศ โดยสื่อต่างชาติยกย่องพระจริยวัตรที่ทันสมัย (Modern Thai Queen) ทรงสามารถสื่อสารภาษาอังกฤษและฝรั่งเศสได้อย่างคล่องแคล่ว
.
สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี ทรงมีบทบาทโดดเด่นในการช่วยเหลือประชาชนและการศึกษาในช่วงปลายพระชนม์ชีพ จึงทรงพระราชทานเงินสร้างอาคารตึกผ่าตัดพร้อมเครื่องมือทันสมัยให้แก่โรงพยาบาลประจำจังหวัดจันทบุรี ต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็น "โรงพยาบาลพระปกเกล้า" เพื่อเฉลิมพระเกียรติรัชกาลที่ 7 และปัจจุบันได้กลายเป็นศูนย์การแพทย์ที่สำคัญที่สุดในภาคตะวันออก
.
ด้านการศึกษาพระองค์ทรงตัดสินพระราชหฤทัยขายวังสวนบ้านแก้วให้แก่กระทรวงศึกษาธิการในราคาที่ถูกมาก เพื่อให้จัดตั้งเป็น "วิทยาลัยครูจันทบุรี" ซึ่งต่อมาได้พัฒนาเป็น "มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี" ในปัจจุบัน นอกจากนี้ยังทรงอุปถัมภ์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
.
สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ในรัชกาลที่ 7 เสด็จสวรรคต ณ วังศุโขทัย เมื่อวันที่ 22 พฤษภาคม พ.ศ. 2527 เวลาประมาณ 15.50 น. สิริพระชนมพรรษา 79 ปี 5 เดือน 2 วัน
.
อ่านบทความเพิ่มเติมได้ที่นี่ :
ความสัมพันธ์ระหว่างรัชกาลที่ 7 สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี กับปรีดี-พูนศุข พนมยงค์ https://pridi.or.th/th/content/2024/12/2263
ขอบคุณข้อมูลจากเพจ : สถาบันปรีดี พนมยงค์ Pridi Banomyong Institute